Fanatec ClubSport Racing Wheel F1
In de wereld van simracing is Fanatec zonder twijfel een gevestigde naam. Met een uitgebreid assortiment aan hoogwaardige producten heeft het merk zijn stempel weten te drukken op zowel beginnende als doorgewinterde simracers. Als ervaren reviewers hebben wij het voorrecht gehad om in de loop der jaren verschillende Fanatec producten grondig onder de loep te mogen nemen, waardoor we een diepgaande kennis hebben ontwikkeld van het Fanatec ecosysteem. Zo hebben we recent het Fanatec QR2 systeem en het Podium BMW M4 GT3 Stuurwiel gereviewd.
Tijdens ons bezoek aan de ADAC van 2023 in Dortmund, waarbij we aanwezig waren op de “persdag”, heeft Fanatec stiekem de ClubSport DD wheelbase laten zien zonder dit officieel kenbaar te maken. Slechts de oplettende kijker kon toen een gedemonteerde versie van deze wheelbase waarnemen, en her en der waren ClubSport DD’s ingebouwd in hun simulatoren. Een dag later werd het officieel bekendgemaakt en werden er niet één, maar twee ClubSport wheelbases aangekondigd: de 12Nm DD en de 15Nm DD+. Beide wheelbases zijn geschikt voor de PC, en de DD+ versie is voorzien van een Playstation licentie. Fanatec heeft ons de ClubSport Racing Wheel F1 bundel opgestuurd waarover onze mening mogen geven. Dit doen we uiteraard weer met liefde!
De Fanatec ClubSport Racing Wheel F1 is een bundel bestaande uit de ClubSport DD+ wheelbase en een variant van het ClubSport Formula V2.5 stuurwiel. Beiden zijn standaard uitgerust met het nieuwe QR2 systeem. Deze bundel is verkrijgbaar voor €1299.95 exclusief verzendkosten via de webshop van Fanatec.
Verpakking & Inhoud
We ontvangen de vertrouwde bruine omdoos met Fanatec branding, die wordt geleverd door UPS en binnen twee dagen vanuit Duitsland bij ons aankomt. Met zijn gewicht van 15kg is de doos behoorlijk zwaar en we zijn dan ook nieuwsgierig naar de inhoud. Zodra we de doos openmaken, treffen we een prachtige ClubSport Racing Wheel F1 productdoos aan, versierd met verschillende mooie officiële F1- en Playstation-logo’s, en een schitterende full color weergave van de inhoud.
Zodra we de productdoos openmaken vinden we een groot blok zwart schuim. Bij het optillen van de eerste laag treffen we direct het ClubSport Formula stuurwiel aan. Als we vervolgens de tweede laag optillen vinden we de wheelbase, samen met twee zwarte doosjes. In het ene doosje vinden we de voeding en in het andere doosje een USB-kabel, voedingskabel en vier t-slot moeren. Al met al is het weer een lekker compleet pakket waar we direct mee aan de slag kunnen.
Techniek & Kwaliteit
De ClubSport Racing Wheel F1 bundel combineert een Formule-stuurwiel met een unieke blauwe forged carbon afwerking en de 15 Nm ClubSport DD+ Wheelbase. Dankzij de samenwerking met Sony werkt de ClubSport Racing Wheel F1 bundel naadloos met alle PlayStation 4- en PlayStation 5-consoles. Daarnaast is de DD+ Wheelbase ook geschikt voor gebruik op de PC en Xbox (indien gebruikt met een compatibel stuurwiel). Het bijgeleverde ClubSport Formula stuurwiel is echter alleen compatibel met PC en PlayStation-consoles, niet met Xbox-consoles.
Het Stuurwiel
Het F1-stijl stuurwiel is een variant van het ClubSport Formula stuurwiel, exclusief verkrijgbaar in deze bundel. Het stuurwiel is ontworpen met een compacte diameter van 270 mm, wat snelle bewegingen en reacties mogelijk maakt. De voorkant is vervaardigd uit 5 mm dik blauw forged carbon fiber. De handgrepen zijn gemaakt van echt geperforeerd leer voor ademend vermogen, en de set wordt geleverd met een ClubSport Magnetic Paddle Module en zwart geanodiseerde aluminium paddle-platen. Het QR2 Wheel-Side mechanisme zorgt voor een nauwkeurige pasvorm die de volledige kracht van FullForce-technologie (waarover later meer) overbrengt.
Het stuurwiel beschikt het stuur over 11 drukknoppen, twee 2-weg tuimelschakelaars, twee 12-weg multi-positie schakelaars met encoderfunctionaliteit, een 7-weg FunkySwitch en een analoge joystick. De drukknoppen hebben verwisselbare buttoncaps en zijn standaard voorzien van Playstation exemplaren, maar deze kunnen eventueel worden vervangen door de apart verkrijgbare optionele buttoncaps en sticker set. Ook bevat het stuur twee duim-encoders die gemakkelijk bereikbaar zijn tijdens het rijden zonder de handgrepen los te hoeven laten.
Verder zijn er RevLEDs met negen multi-color LEDs om zowel het motor-RPM als het optimale schakelpunt weer te geven, en FlagLEDs met drie multi-color LEDs elk om wheelspin, gripverlies, weergave van vlaggen, pit limiter en meer aan te geven. Ten slotte beschikt het over een 1-inch 128×64 wit OLED-display om telemetriegegevens weer te geven, en tuning-functies met een OLED-display om instellingen onafhankelijk van het spel aan te passen tijdens het racen. Als we heel eerlijk zijn dan vinden we het een beetje teleurstellend dat er opnieuw is gekozen voor hetzelfde display. Naar onze mening had er ruimte moeten zijn voor meer innovatie, zoals een uitgebreider (kleuren)display, zoals we bij veel andere formule stuurwielen wel zien.
De Wheelbase
De ClubSport DD+ wheelbase is officieel gelicentieerd voor gebruik met PlayStation 5 en PlayStation 4-consoles, en is tevens geschikt voor gebruik op de PC en Xbox (indien gebruikt met een compatibel stuurwiel). Deze wheelbase beschikt over een Direct Drive-servomotor die speciaal in Duitsland ontworpen is voor het simracen. Met een consistent koppel van 15 Nm heeft deze wheelbase voldoende kracht in huis wat hem geschikt maakt voor een breed scala aan simracers. De FullForce-technologie, een nieuw forcefeedback-protocol speciaal ontwikkeld voor de Fanatec Direct Drive, biedt een super lage latentie, waardoor gedetailleerde effecten beter worden overgedragen tijdens het racen. Het is echter belangrijk op te merken dat om van deze technologie te kunnen profiteren, de sim-games deze moeten implementeren, wat op het moment van publicatie van deze review nog niet het geval is.
Het QR2-systeem, afgeleid van de motorsport, integreert elektronica met de as, waardoor een Fanatec stuurwiel kan worden gebruikt zonder extra kabels. De DD+ ondersteunt ook het “oude” QR1-systeem, dat nog steeds optioneel verkrijgbaar is voor deze wheelbase. De ClubSport DD+ wheelbase is voorzien van een hoogwaardige Hall-sensor voor de positie/stuurhoek, biedt een elektronisch beperkte rotatie van 2520 graden, en maakt gebruik van een slipringssysteem voor kabelvrije stroom- en gegevensoverdracht tussen het stuurwiel (of Podium Hub) en de wheelbase. Deze wheelbase is compatibel met het gehele Fanatec-ecosysteem en beschikt over een T-nut rail systeem voor eenvoudige montage op verschillende simrigs. De DD+ wheelbase past op dezelfde mount als de CSL DD en/of DD Pro omdat deze dezelfde afmetingen heeft. Aan de achterkant van de wheelbase bevinden zich poorten voor voeding, USB-C-connectiviteit naar pc/console, shifters, pedalen, handrem en eventuele toekomstige Fanatec-randapparatuur. Bovendien maken front-mounted schroefdraad inserts de montage van bijvoorbeeld een display mogelijk.
Montage
Het monteren van de Fanatec ClubSport Racing Wheel F1 bundel op de Sim-Lab P1X Pro Racing Cockpit is een vrij eenvoudig klusje. We maken gebruik van de bijbehorende Sim-Lab side-mount om de DD+ wheelbase te bevestigen. We plaatsen de vier bijgeleverde t-slot moeren aan beide zijden van de wheelbase. Met één hand houden we vervolgens de wheelbase tussen de side-mount, en met de andere hand monteren we de benodigde M6 bouten. Door het compacte formaat van de wheelbase is deze erg gemakkelijk te hanteren. Na het bevestigen zorgen we ervoor dat de wheelbase recht staat en draaien we deze stevig vast. Daarna klikken we het stuurwiel op de wheelbase en passen we de positie van de side-mount aan zodat we comfortabel kunnen zitten om het stuurwiel te bedienen.
Software
Om de DD+ wheelbase te kunnen gebruiken, moeten we eerst de Fanatec drivers installeren. Optioneel kunnen we ook de Fanalab software installeren, wat handig kan zijn om profielen automatisch te laden voor specifieke sims of -auto’s. Fanalab is ook nodig om telemetriefuncties op het stuurwiel te kunnen gebruiken.
Hoewel we al Fanatec componenten hebben, is het altijd raadzaam om te controleren of we de laatste versie(s) van de software hebben geïnstalleerd. Via de Fanatec drivers kunnen we controleren of er firmware-updates nodig zijn voor de wheelbase en/of het stuurwiel. Dit is eenvoudig te doen door op het ‘Firmware Update’-menu te klikken, vervolgens op ‘Open Firmware Manager’, waarna de ‘Fanatec Firmware Manager’ opent. Met één druk op de knop kunnen we vervolgens al onze Fanatec componenten updaten. Na ongeveer een minuut is de firmware up-to-date en kunnen we doorgaan naar de Fanalab software om verdere instellingen te configureren. Opvallend is dat het stuurwiel wordt herkend als een standaard Fanatec ClubSport Steering Wheel Formula V2.5X en niet als de versie zoals we behandelen in deze review. Dit zal wellicht nog worden aangepast in de Fanatec drivers, maar deze zijn op het moment van publicatie van deze review nog niet beschikbaar.
Binnen de Fanalab software kunnen we via het ‘LED’-menu de nodige instellingen configureren voor de RGB LEDs en telemetriefuncties. We hebben de mogelijkheid om de kleur en helderheid van de RGB LEDs aan te passen. Bovendien kunnen we verschillende telemetriefuncties toewijzen aan de LEDs, zoals bijvoorbeeld RevLEDs (RPM), bandenslipindicatoren en verschillende andere opties. Tevens kunnen we, zoals eerder genoemd, profielen voor het tuningmenu aanmaken en deze automatisch laten laden bij het starten van de racegame, of we kunnen ze koppelen aan een bepaalde raceauto in de betreffende racegame. Ook in de Fanalab software wordt het stuur herkend als de Fanatec ClubSport Steering Wheel Formula V2.5X, in plaats van de specifieke versie die in deze review wordt behandeld.
Het Gebruik
Omdat het stuurwiel in de basis een formule-stijl stuurwiel is, gaan we deze natuurlijk testen in formule-auto’s. We hebben de voorkeur om Assetto Corsa te rijden in de Tatuus FA01 en uiteraard F1 ’23, de officiële racegame van deze bundel, waar we plaatsnemen in de Red Bull Racing F1-auto. Na het starten van Assetto Corsa en F1 ’23 hoeven we alleen nog maar de knoppen en encoders toe te wijzen aan de juiste in-game functionaliteiten, en dan zijn we klaar om te racen!
Het Stuurwiel
Onze eerste indruk is positief; de lederen handvatten voelen super comfortabel aan en het stuur ligt erg prettig in de hand, ergonomisch gezien. De pasvorm van het stuur voelt goed en natuurlijk aan. Het stuurwiel is door ons goed te bedienen en is geschikt voor zowel kleine als grote handen, waardoor het zeer geschikt is voor een grote groep simracers. Bovendien is het stuurwiel erg lichtgewicht, wat betekent dat we subtiele details in de force feedback goed kunnen voelen en dat het stuurwiel ook geschikt is voor wheelbases die wat minder koppel leveren. Deze exacte uitvoering van het stuurwiel is echter alleen verkrijgbaar in de ClubSport Racing Wheel F1 bundel met de DD+ wheelbase.
De inputmogelijkheden aan de voorzijde van het stuur zijn goed. De drukknoppen hebben een zeer korte travel en geven een duidelijke, prettige feedback bij het bedienen ervan. Doordat de knoppen niet erg licht aanvoelen en goed zijn gepositioneerd en/of goed afgeschermd door een opstaande rand, is het erg onwaarschijnlijk dat we in het heetst van de strijd per ongeluk een verkeerde knop indrukken. De roterende encoders bij de duimen voelen echter erg licht aan en missen de duidelijke klik, waardoor je gemakkelijk een input te veel draait bij het gebruik ervan. De encoders aan de voorzijde hebben wel een goede en duidelijke klik. Echter moeten we voor het bedienen ervan wel onze hand van het stuurwiel loslaten.
De schakelpaddles aan de achterzijde van het stuurwiel zijn goed gepositioneerd maar helaas niet verstelbaar. Ze hebben een vrij korte travel en bieden duidelijke feedback. Vooral in formuleauto’s, waarbij je veel en snel schakelt, zijn ze erg prettig in gebruik. De magneet in de magnetische schakelunits is zeker niet te zwak; er is een prettige hoeveelheid druk nodig om ze te bedienen zonder dat ze te zwaar aanvoelen. Voor ons zijn dit nog steeds de meest prettige shifters die we hebben ervaren. Bovendien is het stuurwiel uitgerust met het nieuwe QR2-systeem en vertoont het geen speling.
Ondanks dat het in de kern een erg fijn stuur blijft, is het wel weer een variant waar Fanatec al jaren op voortbouwt. We vinden dat er best wat meer innovatie had mogen zijn, zoals bijvoorbeeld een groter (kleuren)display. Tegelijkertijd voelt het stuurwiel ook gewoon vertrouwd aan.
De Wheelbase
Van de ClubSport DD+ wheelbase zijn we het meest onder de indruk in deze bundel. Klein maar met grootse prestaties, en die prestaties merken we direct. Het belangrijkste aspect van de DD+ is natuurlijk de force feedback. Hier presteert deze wheelbase uitmuntend, er is geen andere manier om het te zeggen. De zeer hoge slew rate (6.2 Nm/ms, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Asetek Forte) stelt deze wheelbase in staat om op een hoog niveau te presteren, vooral in combinatie met een klein en licht stuurwiel zoals het bijgeleverde exemplaar in deze bundel. Maar ook met grotere en zwaardere stuurwielen staat de DD+ zijn mannetje.
De wheelbase voelt erg soepel, maar ook scherp en direct aan, wat ons een aangename en nauwkeurige rijervaring biedt. We voelen veel details in het asfalt, over de kerbstones en zelfs wanneer we met een paar wielen buiten de baan gaan. Bovenal merken we dat we het overstuur van de auto snel voelen aankomen, waardoor we het in veel gevallen snel kunnen corrigeren. De wheelbase blijft constant koel tijdens het racen, zelfs bij instellingen die het uiterste van deze wheelbase vragen, en we kunnen de hele tijd het maximale koppel van 15Nm benutten zonder enige vorm van clipping.
Over de nieuwe Fullforce-technologie aanwezig op deze wheelbase kunnen we helaas kort zijn. Fanatec probeert met de geïntroduceerde Fullforce-technologie een nieuwe norm te stellen met een nieuw force feedback-protocol. Deze functionaliteit moet worden geïmplementeerd door de sims om te kunnen worden gebruikt. Op het moment van publicatie van deze review is deze nieuwe API-extensie nog niet beschikbaar in de sims waarin we de DD+ hebben getest.
Conclusie
Tijdens onze uitgebreide testperiode en het produceren van deze review heeft deze bundel ons enorm verrast. Vooral de ClubSport DD+ wheelbase steekt er in onze ogen ruim bovenuit. Dat komt ook vooral omdat het stuurwiel een zoveelste variant is van het ClubSport F1 stuurwiel waar Fanatec al jaren op teert. Iets meer innovatie door middel van een groter (kleuren) scherm had wat ons betreft wel gemogen. Ondanks dat geeft het stuurwiel ons toch een oud maar vertrouwd gevoel.
Het stuurwiel heeft comfortabele lederen handvatten en een ergonomische pasvorm. Het is geschikt voor zowel kleine als grote handen, en het lichtgewicht ontwerp maakt het stuurwiel ideaal voor een breed scala aan simracers, waardoor zelfs subtiele force feedback details goed voelbaar zijn, ook bij wheelbases met minder koppel. De drukknoppen aan de voorkant bieden uitstekende inputmogelijkheden met duidelijke feedback, waardoor de kans op fouten tijdens het gebruik minimaal is. De roterende encoders bij de duimen missen een duidelijke klik, waardoor je snel een input te veel geeft. De encoders aan de voorkant hebben wel deze duidelijke klik, hoewel we hier onze handen van het stuurwiel los moeten laten voor het bedienen ervan. De schakelpaddles zijn goed gepositioneerd en bieden een prettige klik, vooral handig voor snelle schakelingen in formuleauto’s. De magnetische schakelunits vereisen een assertieve maar niet te zware bediening, en het stuurwiel is uitgerust met het nieuwe QR2-systeem zonder speling.
De ClubSport DD+ wheelbase springt er, zoals benoemd, uit in deze bundel vanwege zijn indrukwekkende prestaties. Met een compact ontwerp levert het opmerkelijk krachtige force feedback, vooral opvallend door zijn hoge slew rate. Zowel met kleine als grote stuurwielen biedt de DD+ een soepele, scherpe en directe rijervaring, met veel gevoel voor detail op verschillende wegoppervlakken. Het detecteert snel overstuur, waardoor corrigerende acties op tijd kunnen worden uitgevoerd. Bovendien blijft de wheelbase koel, zelfs onder zware belasting, en kan het maximale koppel van 15Nm constant worden benut zonder clipping. Hoewel de nieuwe Fullforce-technologie veelbelovend is als een force feedback-protocol, is het momenteel nog niet geïmplementeerd in de geteste sims.
Ben je na het lezen van onze review enthousiast geworden? Deze ClubSport Racing Wheel F1bundel is verkrijgbaar voor €1299.95 exclusief verzendkosten via de webshop van Fanatec.
Wil je op de hoogte blijven van SimRaceBlog content, nieuws, aankondigingen en (toekomstige) give-aways? Volg ons op Instagram @simraceblognl en/of ons Discord-kanaal.
